بازي دوسر باخت ج.ا.ايران و سكوت معنادار روسيه در جنگ آذربايجان و ارمنستان

بررسي مناقشات جهاني بيانگر اين است كه در تمام تحولات و مناقشات هميشه يكطرف آن آمريكا بوده و طرف ديگر شوروي سابق يا روسيه فعلي بوده است. در طول تاريخ فقط در دو مناقشه همسويي و همگرايي بين دو ابر قدرت در حمايت از يكطرف مناقشه وجود داشته است: يكي جنگ صدام بعثي عليه ج.ا.ايران؛ در اين جنگ هر دو ابرقدرت حامي صدام بودند و دوم جنگ آذربايجان و ارمنستان؛‌ در اين مناقشه هم براي دومين بار منافع دو ابر قدرت همسو شده و هر دو در سياست هاي اعلامي موضع بيطرفي را اتخاذ نموده اما در سياست هاي اعمالي تلويحاً از آذربايجان حمايت مي كنند.
دوپهلو بودن موضع آمريكا مشخص است، از يكطرف دولت ارمنستان دست نشانده آمريكاست و از سوي ديگر آمريكا به دنبال ايجاد «دالان توراني ناتو» به موازي خط «هارتلند» است. هدف آمريكا در اين جنگ ايجاد كمربند امنيتي از تركيه (بعنوان همپيمان ناتو و مبدأ دالان) به باكو و درياي خزر و اتصال آن به تركمنستان، تاجيكستان و ازبكستان و نهايتاً به سين كيانگ جهت تقابل با رقيب اصلي خود يعني چين است. آمريكا در اسناد استراتژي امنيت ملي ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ سه كشور چين، روسيه و ايران را به عنوان تهديد اصلي خود در جهان معرفي نموده است. بنابراين با اين اقدام، آمريكا به سه هدف مهم اساسي خود يعني مهار، ايران، چين و روسيه خواهد رسيد. دالان توراني ناتو جايگزين كمربند امنيتي سابق آمريكا يعني «سنتو» است. سنتو صرفاً بمنظور مهار كمونيسم و شوروي بود اما دالان توراني ناتو بمنظور مهار چين، ايران و تا حدودي روسيه است. رژيم صهيونيستي هم به خاطر و نفوذ اطلاعاتي و جاسوسي خود در كنار مرزهاي ايران، يكي ديگر از حاميان اصلي اين جنگ مي باشد. پس برنده اصلي يك سر جنگ، آمريكا و تركيه و رژيم صهيونيستي خواهد بود.
اما موضع روسيه مبهم بوده و قابل تعريف نمي باشد. برخي از كارشناسان معتقدند كه روسيه نمي خواهد همزمان در دو جنگ وارد شود، به همين دليل پوتين موضع «بيطرفي» با رويكرد «نه جنگ و نه صلح» را اتخاذ نموده است. تعداد ديگري از كارشناسان معتقدند كه روسيه در جنگ ۴۴ روزه بين آذربايجان و ارمنستان در سال ۲۰۲۰ ميلادي كه هنوز وارد جنگ اوكراين نشده بود هم همين موضع را داشت.
پوتين از يكطرف ارمنستان را حيات خلوت مسكو ميداند و از سوي ديگر ارمنستان را به عنوان متحد استراتژيك آمريكا در قفقاز معرفي كرده است. به همين دليل روسيه هرگز خواهان ارمنستان مستقل و قوي نبوده و تلاش ميكند تا همواره ارمنستان را به عنوان كشور دست نشانده خود تعريف كند.
به علت نزديكي ارمنستان به آمريكا، پوتين به دنبال تنبيه ارمنستان و گرفتن امتياز از آمريكا در قبال جنگ اوكراين است. به عبارتي ديگر پوتين از يكطرف به دنبال معامله با آمريكا است و از سوي ديگر روسيه به علت سياست هستهاي مستقل ج.ا.ايران و با توجه به منابع نفت و گاز ايران، به دنبال تضعيف نفوذ ايران در قفقاز است. به همين دليل در مناقشه آذربايجان و ارمنستان روسيه و آمريكا در كنار هم قرار گرفتهاند و برنده سر دوم جنگ هستند.
گردانندگان اصلي و حاميان آذربايجان بطور مستقيم آمريكا، تركيه، رژيم صهيونيستي و بطور غيرمستقيم روسيه است. از طرفي ارمنستان كشوري قابل اعتماد براي ج.ا.ايران نبوده و بر اساس طرح كشورهاي حامي به دنبال واگذاري دالان به آذريايجان و ايجاد آنتروپي و انزواي ژئوژليتيكي براي ج.ا.ايران است. با توجه به ائتلاف ايجاد شده در حمايت از آذربايجان و نرمش ارمنستان، به نظر ميرسد بازنده «دوسرباخت» بحران قره باغ ج.ا.ايران است.
در جنگ آذربایجان و ارمنستان یک مثلث سه ضلعی علیه ایران ایجاد شده است: یک ضلع آن روسیه است که استراتژی ابهام در پیش گرفته و به دنبال معامله با آمریکا است. ضلع دوم آن ائتلاف عبری، ترکی و امریکایی است که حامی آذربایجان بوده و به دنبال انزوای ژئوپلیتیکی ایران هستند. ضلع سوم آن ارمنتسان است که تحت فشار ائتلاف یاد شده به دنبال واگذاری دالان مورد مناقشه به آذربایجان است.
لذا تنها راه برون رفت از بست ژئوپليتيكي اين است كه نيروهاي مسلح ج.ا.ايران به بهانه سرريز شدن آتش جنگ به نوار مرزي و شليك آتش توپخانه به داخل خاك كشور، قسمتي از دالان زنگه زور را اشغال نمايند. چون اگر ارمنستان با آذربايجان توافق كند هيچ بهانه اي براي حضور ج.ا.ايران وجود ندارد. تحولات منطقه بيانگر اين است كه امكان توافق بين آذربايجان و ارمنستان وجود دارد. پس نيروهاي مسلح به جاي رزمايش و حضور فيزيكي در نوار مرزي، بخشي از دالان زنگه زور را اشغال نمايند.